Wiele osób nie ma wiedzy na temat rodzajów umów cywilnoprawnych, jak również nawiązywania prawidłowego stosunku pracy. Stąd też pojawiają się różne niejasności, dotyczące niewłaściwego rozumienia, czym tak naprawdę jest umowa zlecenia i co ją odróżnia od umowy o pracę.
Należy pamiętać, że zawarta umowa cywilnoprawna, może być traktowana jako nawiązanie stosunku pracy, czyli podpisanie umowy o pracę, szczególnie jeśli spełnione są podstawowe warunki. Chodzi tutaj przede wszystkim o takie aspekty, jak między innymi:
- otrzymanie od zleceniobiorcy telefonu służbowego, który bezpośrednio wykorzystywany jest do wykonywania obowiązków zawodowych, wyszczególnionych w umowie zlecenia,
- zawarcie umowy zlecenia na czas nieokreślony z możliwością jej wypowiedzenia przez każdą ze stron z zachowaniem siedmiodniowego okresu wypowiedzenia,
- wykonywanie zlecenia osobiście, bez możliwości powierzenia go osobie trzeciej,
- określone miejsce wykonywania obowiązków zawodowych,
- korzystanie ze sprzętu zleceniobiorcy,
- ustalenie liczby godzin pracy w każdym miesiącu,
- ocena wyników pracy i wykonywanych obowiązków (w ustalonym w umowie zlecenia terminie),
- regularne wypłaty wynagrodzenia na wskazane przez zleceniobiorcę konto bankowe.
Wyżej wymienione aspekty mogą stanowić jednoznaczną przesłankę tego, że umowa zlecenia ma charakter umowy o pracę. To także jasny sygnał dla zleceniobiorcy, że jego umowa ma znamiona stosunku pracy pomiędzy pracodawcą a osobą zatrudnioną na podstawie umowy o pracę.
Posiadając umowę cywilnoprawną, która przypomina umowę o pracę, można dochodzić swoich praw, posiłkując się kodeksem prawa pracy i jego aktualnymi przepisami.
Kiedy umowa zlecenie może być umową o pracę? Czynniki decydujące o rodzaju zawartej umowy
Może się zdarzyć, że pracodawca nie jest zainteresowany podpisaniem z pracownikiem umowy o pracę i skłania się wyłącznie do zawarcia umowy cywilnoprawnej. W przeważającej liczbie przypadków, może być to umowa zlecenia. W polskim prawie istnieje klauzula, która stanowi o tym, że to nie nazwa decyduje o rodzaju zawartej umowy, lecz relacja łącząca osobę świadczącą pracę na rzecz swojego pracodawcy. W praktyce oznacza to, że umowę o pracę można rozumieć jako dokument, na podstawie którego pracownik wykonuje określone czynności na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem i w wyznaczonym czasie oraz miejscu. Ponadto, umowa o pracę może wiązać się z dodatkowymi przywilejami dla pracownika w postaci użyczenia telefonu służbowego, pojazdu mechanicznego, a także sprzętu umożliwiającego wykonanie poszczególnych działań, związanych ze stanowiskiem, na jakim zatrudniona jest dana osoba.
Pracodawca za prawidłowo wykonaną pracę musi wypłacić pracownikowi ustalone wcześniej wynagrodzenie. Wielu przedsiębiorców, zatrudniających osoby na podstawie umowy cywilnoprawnej, świadomie ingeruje w jej treść w taki sposób, aby przypominała ona umowę o pracę. W związku z powyższym, dochodzi do jawnego naruszenia prawa pracy, ponieważ według przepisów prawo nie dopuszcza zastąpienia umowy o pracę umowami cywilnoprawnymi, przy zachowaniu opisanych wyżej warunków wykonywania obowiązków zawodowych na danym stanowisku.
Zastępowanie umów o pracę umowami zlecenia- dlaczego jest tak często praktykowane przez polskich przedsiębiorców?
Jak już wcześniej wspomniano, wielu właścicieli firm w dobie kryzysu gospodarczego bądź też w trakcie chwilowych zawirowań finansowych w swoim przedsiębiorstwie, świadomie rezygnuje z podpisywania umów o pracę. Z potencjalnymi kandydatami na dane stanowisko zawiera się mniej zobowiązujące stosunki pracy – umowy cywilnoprawne. Jest to błędne działanie, ponieważ w polskim prawie udowodniona została drugoplanowa rola nazwy umowy, zawieranej na płaszczyźnie pracodawca i pracownik. Zatrudnienie na warunkach umowy o pracę stanowi podstawę nawiązania stosunku pracy, nawet gdy pracownik zmuszony jest podpisać wyłącznie umowę cywilnoprawną. Jeśli w treści tego dokumentu znajdują się prawa i obowiązki, identyczne, jak te dotyczące umowy o pracę, wówczas to umowa cywilnoprawna automatycznie traktowana jest jako nawiązanie stosunku pracy ze wszystkimi przywilejami dla zatrudnionego.
Celowe unikanie zawarcia umowy o pracę przez polskich przedsiębiorców ma być metodą na obniżenie kosztów zatrudnienia w firmach. Naruszone lub łamane w ten sposób prawo pracy, chroni interes zatrudnionego szczególnie, gdy osoba ta wykonuje identyczne obowiązki, jak te wynikające z treści umowy o pracę. Chodzi tutaj przede wszystkim o działania pod kierownictwem pracodawcy, w tym przypadku zleceniobiorcy, który wskazuje konkretne zadania, jak również organizuje proces ich realizacji. Ponadto, zamiana umowy zlecenia w umowę o pracę następuje wówczas, gdy zleceniobiorca przez dłuższy czas wykonuje identyczne zadania, przypisane do konkretnego stanowiska pracy, stosując się do poleceń przełożonych i korzystając z użyczonego przez nich sprzętu.
Podstawowe różnice pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia
Osoby, które nie są w stanie rozróżnić umowy od pracę od umowy zlecenia, mogą skorzystać z poniższych podpowiedzi. Dzięki nim, w trakcie podpisywania wyżej wymienionych dokumentów, każda osoba będzie mogła zastanowić się, czy ta forma współpracy z pracodawcą, jest tym, czego aktualnie poszukuje. Typowa umowa zlecenia to umowa cywilnoprawna. Oznacza to, że nie dotyczą jej żadne przepisy prawa pracy. Osoba przyjmująca zlecenie, czyli zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonych czynności na rzecz zleceniodawcy. Oznacza to, że przyjmuje ona zlecenie.
W przeciwieństwie do umowy o pracę, czynności te mogą być wykonywane w różnym miejscu, w tym zdalnie. Co ważne, różnica pomiędzy umową o pracę a umową zlecenia, polega także na tym, że zleceniobiorca nie ingeruje w zakres, charakter i termin wykonywania poszczególnych działań, mających na celu zrealizowanie podjętego zlecenia. Oznacza to, że zleceniobiorca może pracować w dowolnie wybranym miejscu, 24 godziny na dobę, a zleceniodawca nie nadzoruje wykonywanych czynności. Umowa zlecenia jest rozliczana dopiero po jej wykonaniu. W praktyce, wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia, może być wypłacone po trzech, sześciu, a nawet 12 miesiącach, od daty zawarcia umowy zlecenia. Umowa o pracę wymaga jednoznacznego wskazania kwoty, która co miesiąc – lub – regularnie będzie trafiała na konto bankowe zatrudnionego.
Jak dochodzić swoich praw zawierając umowę zlecenia, przypominającą w swojej treści umowę o pracę?
Osoby, które zostały zatrudnione na podstawie umowy zlecenia z treścią do złudzenia przypominającą umowę o pracę, mogą walczyć o różnego typu benefity, korzystając z obowiązującego w Polsce prawa pracy– w skrócie KP. Wsparciem dla tych osób jest nasza Kancelaria Prawna Marcina Wojciechowskiego. To miejsce, do którego warto się udać, aby uzyskać poradę specjalisty, zajmującego się prawem pracy. W naszych kompetencjach leży ustalenie istnienia stosunku pracy. Można dokonać tego sądownie, dzięki złożeniu odpowiedniego wniosku.
Osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia z treścią przypominającą umowę o pracę, może liczyć na prawa wynikające z ostatniego z wyżej wymienionych dokumentów. Do tej kategorii z pewnością należy:
- prawo do uzyskania większego wynagrodzenia za wykonywaną pracę w godzinach nadliczbowych,
- możliwość zwrotu wydatków poniesionych na dojazdy do miejsca pracy, szczególnie, gdy jest ono oddalone od miejsca zamieszkania zleceniobiorcy powyżej 100 km,
- uwzględnienie godzin nadliczbowych w ogólnym rozliczeniu finansowym pracownika,
- otrzymanie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop,
- prawo do skorzystania ze zwolnienia lekarskiego,
- prawo do urlopu macierzyńskiego,
- prawo do urlopu wychowawczego,
- prawo do urlopu tacierzyńskiego,
- możliwość ubezpieczenia pracownika w ramach funkcjonujących w przedsiębiorstwie pakietów ochronnych. Dostęp do kapitału pracowniczego i PPK, stanowiących powszechnej dobrowolny system oszczędzania na cele emerytalne, organizowany jest przez wielu pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej jedną osobę, podlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułów określonych w ustawie PPK.
Wyżej wymienione benefity związane z zawarciem umowy o pracę dotyczą także osób, które na dzień dzisiejszy posiadają wyłącznie umowę zlecenia, z treścią identyczną jak ta zawarta we wspomnianej wcześniej umowie o pracę.
Coraz więcej osób decyduje się na podpisanie umowy zlecenia, zamiast umowy o pracę. Należy bardzo dokładnie przestudiować treść umów cywilnoprawnych, które podpisuje się z danym pracodawcą, ponieważ część z nich może zawierać treść identyczną, jak umowa o pracę, co wiąże się z wieloma korzyściami dla zleceniobiorcy.